Topic outline

  • General

  • This topic

    مفهوم مدیریت استراتژیک

    strategy

    مدیریت استراتژیک هنر و علم تدوین، اجرا و ارزیابی تصمیمات وظیفه ای چندگانه است که سازمان را قادر می سازد به مقاصد خود دست یابد.

    مدیریت استراتژیک شامل سه بخش اصلی:  تدوین، اجرا و ارزیابی استراتژی می باشد.

  • برنامه ریزی استراتژیک

    برنامه ریزی استراتژیک چیست ؟ 

    شاید این نخستین پرسشی باشد که پس از شنیدن «برنامه ریزی استراتژیک» در ذهن ما شکل بگیرد. در واقع یکی از نقاط مشترک شرکت‌های موفق و پیشرو همین نکته است. شرکتی که برای آینده‌ی خود برنامه داشته باشد و هدف تعیین کند و گام‌های رسیدن به اهداف خود را به صورت حساب شده تعیین و تدوین نماید، بی شک به اهداف خود خواهد رسید. 

    موفقیت بلندمدت شرکت‌ها وظیفه کانونی «مدیریت استراتژیک» است. این وظیفه را می‌توان به سه بخش «برنامه ریزی استراتژیک»، «پیاده سازی استراتژیک» و «کنترل استراتژیک» تفکیک کرد. 

    برنامه ریزی استراتژیک 

    برنامه‌ریزی استراتژیک یک فعالیت مدیریتی در سازمان‌ها می‌باشد که برای تعیین موارد مختلفی استفاده می‌شود. این موارد عبارتند است: تعیین اولویت‌ها، تمرکز منابع و انرژی، اطمینان یافتن از اینکه کارکنان و سهام‌داران در جهت اهداف حرکت می‌کنند، تعیین توافق‌نامه‌ای پیرامون نتایج و خروجی‌ها، و ارزیابی و تنظیم حرکت سازمان در مناسب‌ترین جهت ممکن، برای تطابق یافتن با تغییرات محیطی.

    از منظر دیگر، می‌توان گفت که برنامه‌ریزی استراتژیک یک تلاش منظم و مستمر است که زیرساخت‌های تصمیم‌گیری و اجرا را در سازمان شکل می‌دهد. این تلاش سبب می‌شود تا مشخص کنیم که سازمان چی هست، چه چیزی را ارائه می‌کند، چرا این محصول را ارائه می‌دهد و برای چه کسی ارائه می‌کند.

    همانطور که در بالا هم به آن اشاره شد، برنامه ریزی استراتژیک به موفقیت بلندمدت سازمان توجه دارد. بنابراین تمرکز آن بر آینده است، به عبارتی در این مرحله تلاش می‌شود تا آینده سازمان ترسیم شود.

    اینکه سازمان در حال حاضر کجا قرار دارد، کدام بخش از مشتریان مورد هدف قرار داده است و در آینده بازار به چه شکلی خواهد بود، سازمان می‌خواهد به کدام سمت حرکت کند و کدام مشتریان را مورد هدف قرار دهد.

    استراتژی تعریف های زیادی دارد، اما به صورت کلی، در بر گیرنده ی تعیین اهداف، مشخص نمودن فعالیت های لازم جهت رسیدن به اهداف، و بسیج منابع برای انجام فعالیت ها است.

    برنامه استراتژیک

    برنامه استراتژیک، سندی است که در آن اهداف سازمان، فعالیت‌های مورد نیاز جهت رسیدن به اهداف و همچنین تمامی عناصر حیاتی مشخص شده در طول برنامه ریزی را در بر می‌گیرد.

    به عبارتی این سند، نقشه راهی است که نشان می‌دهد شرکت یا سازمان باید چه مسیری را طی کند تا به اهداف بلندمدت خود برسد. این سند می‌تواند از یک صفحه تا یک کتابچه جامع باشد، که اندازه و حجم آن به بزرگی سازمان و پیچیدگی‌های محیطی آن بستگی دارد.

    فرایند توسعه یک برنامه استراتژیک به مدیر و تیمش کمک می‌کند تا در هر لحظه بتوانند مسیر خود را بسنجند. اینکه کجا بوده‌اند؟ کجا می‌خواهند بروند؟ و چگونه می‌خواهند بروند؟

    ماتریس BCG

    این ماتریس توسط تیم مشاوره بوستون معرفی شد، به همین دلیل به ماتریس بوستون یا BCG شناخته می شود. این ابزار به کسب‌ و کار کمک می کند که محصولات خود را تجزیه و تحلیل کرده و بهترین فرصت‌های تجاری خود را شناسایی کنند.


    Boston




  • (EFE) ماتريس ارزيابي عوامل خارجي

    EFEPIC


    ماتريس ارزيابي عوامل خارجي (EFE/External Factors Evaluation matrix)

    _ اين ماتريس ابزاريست كه به استراتژيست‌ها اجازه مي‌دهد تا عوامل محيطي، اقتصادي، اجتماعي، سياسي، فرهنگي، حقوقي، تكنولوژيكي، وضعيت بازار و رقابت را در مقطع زماني مورد نظر مورد ارزيابي قرار دهند.

    _ براي سازمان هاي دولتي و خصوصي و عمومي در سطح شركت و SBU قابليت كاربرد دارد.

    _ پارادايم حاكم بر طراحي اين ماتريس، عمدتاً تجويزي بوده و دررويكردهاي مختلف تجويزي بعنوان ابزاري براي جمع‌آوري  اطلاعات محيط پيراموني و محيط صنعتی قابليت كاربردی دارد.

    پنج گام تهيه ماتريس ارزيابي عوامل خارجي (بیرونی) عبارتند از :

    گام اول : 

    پس از شناسايي عوامل محيط خارجي و تهيه ليستي از اين عوامل به كمك نقطه نظرات خبرگان، عوامل كليدي موفقيت (CSF) را از حداقل 10 تا حداكثر 20 عامل فهرست نماييد. اين عوامل بايد حتي‌الامكان متكي بر واقعيات بوده و دقيق باشد, نه ذهني. سپس آن ها را به دو دسته فرصت‌ها و تهديدها تفكيك نماييد. نخست عواملي كه موجب فرصت و موقعيت مي‌شوند و بعد آن عواملي كه سازمان را تهديد مي‌كنند را بنويسيد.

    گام دوم : 

    به هر عامل يك ضريب وزني بين صفر (بي اهميت) تا يك (بسيار مهم) اختصاص دهيد. جمع ضرايب وزني اختصاص داده شده بايد مساوي يك شود. (جهت انجام اين كار پيشنهاد مي‌شود به هر عامل عددي بين 1تا 5 را اختصاص داده سپس ستون را نرماليزه نموده تا وزن هاي بين صفر تا يك براي هر عامل بدست آمده و مجموع اوزان نيز يك شود).  ضرايب, نشان دهنده اهميت نسبي عوامل در صنعت مورد بررسي مي‌باشد.

    گام سوم : 

    براي هر يك از عوامل يك امتياز بين 1 تا 4 برحسب ميزان تطابق شركت، با فرصت‌ها و تهديدها بنویسيد. اين امتياز بيانگر ميزان اثربخشي استراتژي‌هاي كنوني شركت در نشان دادن واكنش نسبت به عوامل مزبور مي‌باشد. عدد 4 به معني اين است كه واكنش عالي بوده است و عدد 1 بدين معني است كه واكنش بسيار ضعيف مي‌باشد. تعبير هر يك از امتيازات مي‌تواند به شكل زير باشد:

    4 : فرصت طلايي (واكنش بسيار عالي)

    3 : فرصت قابل اعتنا (واكنش خوب)

    2 : تهديد قابل اعتنا (واكنش بد و منفي)

    1 : تهديد جدي (واكنش خيلي بد)

    گام چهارم:

    امتياز وزن دار (موزون) هرعامل را محاسبه نماييد.

    گام پنجم :

    جمع امتياز وزن دار (موزون) سازمان را محاسبه نموده كه حداقل يك و حداكثر چهار مي‌باشد و  ميانگين امتياز براي شركت ها در ماتريس EFE برابر با 2/5 مي‌باشد.

     

    تحلیل عوامل خارجی (EFE )   بانک سپه

    تهدیدها و فرصت ها

    ضریب وزنی

    امتیاز

    امتیاز موزون

    تنوع خدمات کنونی

    0.08

    3

    0.24

    توسعه نقش فناوری در ارتباط با مشتریان

    0.09

    3

    0.27

    چشم انداز گسترده در صنعت بانکداری برای ارائه خدمات جدید

    0.09

    2

    0.18

    نرخ بالای سود سپرده ها

    0.12

    3

    0.36

    نرخ پایین سود تسهیلات بانکی

    0.12

    2

    0.24

    تاثیر نوع نگاه مشتری به خدمات ارائه شده

    0.08

    3

    0.24

    برطرف شدن کامل تحریم های اقتصادی کشور

    0.09

    4

    0.36

    سیاست های دولت در کنترل نرخ های بانکی

    0.03

    2

    0.06

    توجه دولت به جلب سرمایه گذاران خارجی

    0.04

    1

    0.04

    راه اندازی شعب خارج از کشور

    0.04

    1

    0.04

    وجود رقبای تجاری

    0.06

    2

    0.12

    عدم اهتمام دولت در اجرای قوانین مترتب به فعالیت های سرمایه گذاری در کشور

    0.05

    2

    0.10

    عدم تمایل سرمایه گذاران خارجی به ایجاد روابط تجاری و سرمایه گذاری در ایران

    0.05

    2

    0.10

    سیاست کاهش تورم

    0.01

    2

    0.02

    عدم توجه ویژه دولت به بازار سرمایه

    0.05

    3

    0.15

    جمع

    1

     

    2.88

     




    • (IFE) ماتريس ارزيابي عوامل داخلی

      IFEPIC


      ماتريس ارزيابي عوامل داخلی (IFE/Internal Factors Evaluation matrix)

      _ اين ماتريس ابزاري جهت بررسي عوامل داخلي سازمانه. در واقع نقاط قوت و ضعف واحدهاي سازمان را ارزيابي مي‌نمايد. براي تهيه يك ماتريس ارزيابي عوامل داخلي, عمدتاً به قضاوت‌هاي شهودي و نقطه نظرات دست‌اندركاران تكيه مي‌ش است. اين ابزار براي جمع‌آوري اطلاعات درون سازماني در فرآيند برنامه‌ريزي استراتژيك در سازمان هاي دولتي و خصوصي كاربرد فراوان دارد.

      _ پارادايم حاكم بر اين ابزار جمع‌آوري اطلاعات، تجويزي است, گرچه براي پارادايم تلفيقي نيز قابليت بكارگيري دارد.

      _ ماتريس IFE (بسيار شبيه ماتريس EFE است كه براي ارزيابي عوامل محيطي بكار مي‌رود) قوت‌ها و ضعف‌هاي موجود در عملكرد و وضع موجود شركت را ارزيابي  مي‌کند.

      مراحل تهیه آن مثل ماتریس EFE است ولی برای عوامل داخلی از جنبه ی نقاط قوت و ضعف.

      توجه به اين نكته در تهيه ماتريس هاي EFE و IFE بسيار حائز اهميت مي‌باشد كه امتيازات بر اساس وضع موجود فعاليت هاي شركت و محيط حاكم بر آن و وزن‌ها بر  اساس درجه اهميت هر يك از عوامل در صنعت مورد بررسي تعيين مي‌شوند.

        تحلیل عوامل داخلی (IFE)  بانک سپه

       

      قوت ها و ضعف ها

      ضریب وزنی

      امتیاز

      امتیاز موزون

      برند و نام تجاری معتبر

      0.09

      4

      0.36

      منابع انسانی توانمند

      0.07

      3

      0.21

      تبلیغات موثر

      0.07

      1

      0.07

      کیفیت خدمات

      0.07

      3

      0.21

      نسبت ها و وضعیت مالی مناسب

      0.05

      2

      0.10

      تنوع خدمات

      0.07

      3

      0.21

      وفاداری مشتریان

      0.06

      3

      0.18

      زمان ارائه خدمات

      0.07

      3

      0.21

      احساس مسولیت پذیری در کارکنان

      0.06

      4

      0.24

      استفاده مناسب از فناوری روز

      0.07

      2

      0.14

      واحد بازار یابی

      0.08

      1

      0.08

      واحد پژوهش،تحقیق و توسعه

      0.07

      2

      0.14

      مدیریت سازمانی

      0.06

      3

      0.18

      سهم بازار

      0.06

      2

      0.12

      شبکه توزیع خدمات

      0.05

      3

      0.15

      جمع

      1

       

      2.6

        

      تحلیل جدول فوق نشان می دهد که قدرت این بانک در عوامل داخلی متوسط بوده و نقاط قوت این بانک نسبت به نقاط ضعف آن برتری دارد.